Hoi beste lezer! We hebben een online KOEKIE cursus ‘Autisme en de Pubertijd’ voor ouders en begeleiders van pubers met autisme. Meer weten? Kijk op deze pagina voor meer informatie of vul jouw gegevens hieronder in, zodat ik je op de hoogte kan houden! Lieve groetjes, Jonneke
Welkom bij het blog Autisme en pubertijd. In mijn vorige bericht heb ik uitleg en een aantal praktische tips gegeven over autisme en jarig zijn. Ik heb daar een aantal leuke reacties op gehad. Ik zou het heel erg leuk vinden als jullie ook met elkaar in contact komen door berichten onder het blog te schrijven. Zo ontstaat er meer interactie en de reacties zijn ook een ‘motivatie en inspiratie boost’ voor mij om meer blogs te schrijven! Alvast bedankt weer voor het delen en reageren!
Autisme en pubertijd
Zoals ik vorige week ook al schreef, kan ik onmogelijk een herkenbaar verhaal schrijven voor iedereen, want autisme uit zich bij iedereen anders, maar haal dΓe informatie eruit die aansluit bij jouw situatie. De pubertijd is een vreemde, moeilijke, vermoeiende maar ook mooie, onvergetelijke en intense periode.
- In de eerste fase van de pubertijd hangt de puber tussen ‘kind zijn’ en ‘volwassen worden’ in. Eigenlijk wil het nog lekker kroelen met mama en spelen in de speeltuin, maar de verwachtingen zijn anders, want er moet ook worden nagedacht over de toekomst. “Naar welke school wil je?”, “Wat wil je worden?”, “Wil je vandaag alleen met de bus?” etc. zijn vragen die aan het kind gesteld gaan worden in deze periode.
- De tweede fase kenmerkt zich doordat het kind zich gaat afzetten tegen de ouders en een leven buitenshuis krijgt. Situaties van school worden thuis niet meer gedeeld, ze willen alleen naar buiten met vrienden en het kind wordt boos om de kleinste dingen.
- In de derde fase van de pubertijd is de grootste strijd gestreden, maar gaat de puber grenzen overschrijden, zich anders kleden, een eigen identiteit vormen. En dan zijn daar nog alle lichamelijke veranderingen die plaatsvinden gedurende al deze fases. Herkenbaar?
De grootste vraag waar ouders in veel situaties mee zitten is de volgende. Komt dit gedrag nu door de pubertijd of door ASS (de Autisme Spectrum Stoornis)? Daarop volgt logischerwijs de vraag: “Hoe ga ik hier nu mee om?”
Pubertijd: een aantal onderwerpen uitgelicht
In dit blogbericht ga ik een aantal deelonderwerpen van de pubertijd bespreken om weer even stil te staan bij welke processen er allemaal bij de pubertijd horen. Ik zal per onderwerp ook (kort) ingaan op hoe zich dit uit bij kinderen met autisme. Je zou een heel boek kunnen schrijven over autisme en de pubertijd, dus ik zal me voor dit blog helaas moeten beperken. Inmiddels heb ik er een online cursus over geschreven! Vul mijn verhaal alsjeblieft aan met mooie voorbeelden. Ook op vragen zal ik proberen een bruikbaar antwoord te geven.
Begeleiding
Pubers met autisme hebben veel meer dan andere pubers de begeleiding nodig van ouders of andere volwassenen. Maar juist tijdens de pubertijd krijgt de puber ook het gevoel zich af te moeten / willen zetten tegen ouders. Dat is een heel natuurlijk onderdeel van het losmakingsproces op weg naar de volwassenheid. Wat je als ouder, leerkracht of begeleider altijd in je achterhoofd moet houden is het volgende. Namelijk dat tijdens de pubertijd, het kind nog veel meer dan normaal in zijn hoofd aan het malen is en lijntjes uit elkaar probeert te halen. Daarnaast zijn er ook nog de hormonale frustraties.
Eigenlijk is begeleiding hierbij heel belangrijk, maar dat zal niet altijd worden geaccepteerd door de puber. Echter, een begeleider die korte lijntjes heeft met ouders kan tijdens de pubertijd een hele belangrijke rol vervullen voor de puber. Het zijn danΒ niet de ouders, maar er is danΒ toch iemand die een oogje in het zeil houdt en als rolmodel kan functioneren.
Lichamelijke veranderingen
Voor een kind met autisme kan het beangstigend zijn dat zijn / haar eigen lichaam verandert. Het is daarom erg belangrijk dat hier op tijd de juiste aandacht aan wordt besteed. Nog voordat het kind in de pubertijd komt, heb je als ouders, leerkracht of begeleider de belangrijkeΒ taak om het kind voor te bereiden op deze veranderingen. Je kunt bijvoorbeeld samen een boekje maken met tekeningen van alle lichamelijke veranderingen (haargroei, borstgroei, spieren, zware stem, meer vetmassa etc.). Ook zijn er veel boeken en methodes beschikbaar over de pubertijd. Hoe beter en gedetailleerder ze worden voorbereid, hoe minder last ze zullen hebben van deze veranderingen.
Sociale veranderingen
Γen van de moeilijkste veranderingen voor kinderen met autisme tijdens de pubertijd is de verandering in communicatie tussen leeftijdsgenootjes. Tot een jaartje of 10 zijn kinderen vrij direct in hun communicatie. Maar vanaf een jaartje of 11, wanneer de eerste tekenen van de pubertijd te zien zijn, gaan kinderen vaag enΒ veel non-verbaal met elkaar communiceren. Voorbeelden hiervan zijn seintjes geven met de handen, briefjes, fluisteren, giechelenΒ enΒ gezichtsuitdrukkingen om een boodschap duidelijk te maken. Kinderen met autisme voelen op die momenten wel dat er iets gaande is maar missen vaak de boodschappen.
Dit levert heel veel frustratie op en kan leiden tot depressieve gevoelens. Als ouder, leerkracht of begeleider is het daarom van belang deze non verbale communicatie op te vangen en eventueel later met de puber te bespreken. Het kan ook direct op het moment dat de situatie zich voordoet, maar dat moet dan uiteraard wel in de situatie passen.
Identiteitsontwikkeling pubertijd
De pubertijd staat in het teken van het ontwikkelen van een eigen identiteit. Tijdens dit proces zijn leeftijdsgenootjes de allerbelangrijkste personen. Leeftijdsgenootjes zijn zo belangrijk omdat ze op elkaar kunnen oefenen. Met bijvoorbeeld emotieregulatie, intimiteit en seksualiteit, het opbouwen van vertrouwen en rekening houden met elkaar. Ze houden elkaar een spiegel voor en ontdekken op die manier of het gedrag dat ze vertonen juist wel of niet bij hen past. Ook vergelijken ze zichzelf met elkaar en besluiten dan, al dan niet bewust, dat gedrag te accepteren of juist niet. Ze proberen met elkaar allerlei dingen uit om te testen of ze dat wel of niet leuk vinden. Langzaam maar zeker ontstaat er een persoon die ergens voor staat en een duidelijke mening heeft.
Identiteitsontwikkeling bij autisme
Bij kinderen met autisme gaat dit proces anders. Dat komt doordat de aansluiting met de leeftijdsgenootjes vaak niet voldoende is om deze processen samen door te maken. Door alle situaties die om het kind heen ontstaan, sluit het kind zich juist liever af van al deze sociale processen, zodat het ook minder prikkels ervaart. Het gevaar is dat het kind geΓ―soleerd raakt en zich depressief gaat voelen.
Waar jongeren zonder autisme zich juist willen afzonderen en anders willen gedragen dan anderen, is mijn ervaring datΒ pubers met autisme vaak de eigen identiteit ontwikkelen door het kopiΓ«ren van ideeΓ«n of gedragingen. Dit heeft weer te maken met de cirkeltjes die in het geheugen worden opgeslagen. Ze zien een bepaalde situatie en een reactie daarop en slaan dat cirkeltje op om in andere situaties weer terug te halen. Dit biedt veiligheid en er hoeft niet meer over nagedacht te worden.
Het gevaar hierbij is dat wanneer je ze hierin te ‘los’ laat, ze de foute gedragingen gaan overnemen van bijvoorbeeld school, tv of personen die verkeerde bedoelingen hebben.
Bij sommige pubers is het dus echt belangrijk om deze identiteitsontwikkeling goed te volgen en af en toe een handje te helpen door het juiste voorbeeld te geven. Dat kan ook door zelfs tegen de puber te vertellen wat hij / zij ergens van vindt. Dat klinkt misschien vervelend, maar door ze die zekerheid te geven krijgen ze wel meer vertrouwen in zichzelf.
Voorbeeld identiteitsontwikkeling pubertijd
Laat ik dit verhaal verduidelijken met een voorbeeld:
Misha is een meisje van 14 met autisme. Ze zit op de middelbare school en de meisjes uit haar klas dragen veel sieraden. Misha wil dit nu ook graag en doet de kettingen van haar moeder om, soms wel 4 tegelijk. Eigenlijk weet ze niet goed welke ze mooi vindt. Ze valt met haar sieraden buiten het meidenclubje op school. Haar moeder ziet dit en besluit een mooie ketting te gaan kopen met Misha. In de winkel kan Misha niet kiezen en raakt geΓ―rriteerd.
Haar moeder besluit voor Misha te besluiten dat Misha een zilveren ketting mooier vindt dan een zwarte. Misha accepteert dit en koopt de zilveren ketting. Moeder herhaalt op de weg terug naar huis dat Misha zilveren kettingen mooi vindt. Misha is daar gelukkig mee. Het kan ook dat Misha zich daar tegen af zet natuurlijk en beweert dat ze zwart mooier vindt. Dat zou helemaal fantastisch zijn. Dat betekent namelijk dat ze zelf de keuze heeft gemaakt om een zwarte ketting mooi te vinden en dus een mening heeft gevormd in plaats van gekopieerd.
Stemmingswisselingen
Tijdens de pubertijd worden er extra veel hormonen aangemaakt en zijn de hersenen heel druk bezig met het aanmaken van nieuwe verbindingen. Door alle hormonen en de energie die het lichaam nodig heeft voor de ontwikkeling van de hersenen kunnen pubers extra boos worden om soms hele kleine problemen. Bij pubers met autisme zal het altijd lastig blijven omΒ te achterhalen of de boosheid nu komt vanuit de frustratie van hormonen of door overprikkeling. Wat vooral belangrijk is, is om op een rustig moment samen met de puber een plan te maken voor wat iedereen doet op het moment dat de puber zich zo boos voelt. Door de puber hierin zelf beslissingen te laten maken zal hij/zij eerder hulp accepteren. Een boosheidsplan of gevoelsthermometer kan de situatie iets minder onaangenaam maken. Soms is een discussie nodig, maar probeer dat zo veel mogelijk te voorkomen op dat moment.
Seksuele ontwikkeling
De pubertijd is een periode waarin vriendschappen, liefdesrelaties en seksuele relaties ontstaan. Ook voor dit onderwerp is het van belang dat kinderen op tijd seksuele voorlichting krijgen. Meestal willen ze op het moment dat het nodig is helemaal niks horen over dat onderwerp en gaan ze zelf op onderzoek uit. Een seksuele voorlichting kan door ouders worden gegeven, maar kan ook worden aangevraagd bij een instelling of persoonlijk begeleider. Ook hiervoor zijn weer veel methodes en boeken geschreven. Mijn tip is om hier zeker op tijd gebruik van te maken!
Keuzes
De pubertijd is ook een periode die in het teken staat van belangrijke keuzes maken, iets dat juist voor kids met autisme heel moeilijk kan zijn. Er moet worden nagedacht over scholen, opleidingen, stages, bijbaantjes. Om de puber met autisme hierbij te helpen kan voor structureren en vooruit op onderzoek gaan handig zijn. Zorg dat de keuzemogelijkheid beperkt wordt, zodat dit het makkelijker voor het kind maakt om te kiezen. Ga zelf eens op onderzoek uit naar verschillende middelbare scholen en bespreek alleen de 3 ‘mogelijke’ opties met het kind. Zonder dat je het weet loopt het kind rond met deze zorgen, terwijl er tegelijkertijd nog 100 andere dingen om het kind heen gebeuren die kunnen zorgen voor overprikkeling.
Een tip ter afsluiting van autisme en pubertijd
Communicatie: het isΒ juist belangrijk om betrouwbaar te blijven door regels consequent toe te passen. De puber zal hier zeker tegenaan schoppen en boos worden, maar door vol te houden blijft er duidelijkheid bestaan en blijf je als ouder ook betrouwbaar. Neem vervelende situaties niet persoonlijk en geniet ook van de mooie momenten samen.
Want uiteindelijk is de pubertijd heel natuurlijk en een gezonde weg naar volwassenheid.
Leestip:
Tegen welke problemen loop jij aan met je puber (met autisme)? Laat het weten in een reactie onder dit bericht over autisme en pubertijd!
Marleen Gondelach heeft de online cursus over Autisme en de Pubertijd gevolgd voor haar zoon met autisme en schreef hierover een aantal blogs:
Thema 1
Thema 2 + 3
Thema 4
Thema 5Β
Thema 6 + 7 + 8
Kijk op deze pagina voor meer informatieΒ over de online cursus over autisme en de pubertijd of vul jouw gegevens hieronder in, zodat ik je op de hoogte kan houden! Lieve groetjes, Jonneke
WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen!
Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik (Jonneke Koekhoven) maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!
35 comments
Join the conversationNancy - 13 december 2018
Wat mooi en duidelijke blog. Ik ben zelf bonusmoeder van een 14jarige dochter met MCDD. Ik ben op zoek naar handvaten Hoe om te gaan met deze situatie. Zelf ben ik zwanger en mijn hormonen helpen niet echt mee. Wat Ik vooral merk en zie is dat ze haar MCDD moment gebruikt om aandacht te trekken. Ik zie haar 3 dagen in de week overdag. De momenten dat ze mij ziet, plakt ze aan mij. Ze zit als het ware in mijn kielzog. Als ik naar de koelkast loopt staat ze achter mij, als ik naar het fornuis loopt staat ze naast mij. Het kost mij heel veel energie, ik heb namelijk zelf een kleintje van 2.5 die dat al doet. De volgende dag ben Ik bekaf. Ik probeer haar niet af te wijzen, omdat ik wil voorkomen dat ze in een dip raakt dat ze weer zelfmoordneigingen krijgt. Ik loop echt op mijn tenen. Wat ik mis is rust en regelmaat voor haar bij ons thuis. Ik heb al een paar keer geopperd om als ouders bij elkaar te zitten om de huisregels en afspraken samen door te nemen en die te implementeren zodat er rust en regelmaat is voor haar en dat er grenzen zijn. Bij ons zit ze continu in mobiel te appen. Terwijl ze onlangs bij haar moeder afspraken heeft gemaakt dat ze mobiel gebruik moet minderen. Op school zijn er regels over het mobiel gebruik die ze op gezette tijden mag gebruiken. Ik ben wel een voorstander van minder mobiel, want dat verstoort ook haar hersenontwikkeling. Wij hebben die regels nog niet ingevoerd, omdat we nog niet met haar moeder dit hebben doorgenomen. Ik heb ook aangegeven dat we een gesprek moeten hebben met hun dochter erbij, zodat ze weet dat we allemaal op 1 lijn zitten. De moeder gaf aan om eerst zonder haar te doen, en dat ze dan later aan haar doorgeeft wat ze met ons heeft besproken. Omdat ik soms indringend overkom, het grappige is is dat ze tegen mij heeft gezegd dat ik de enige ben met wie ze goed kan praten. Ik vind dat heel verwarrend. Ook omdat ik zelf ook symptomen heb van ASS. Zit ik verkeerd met mijn gedachte om zo’n gesprek voor te stellen.
marja - 5 december 2018
hebben jullie ook tips hoe om te gaan met meisje van 12 beginnende pubertijd ,doodsbang voor bloed . wat te doen als zij dadelijk ongesteld wordt? Hoe ga je dit begeleiden? en voorkom je doodsangst?
Caroline Ruijgrok - 21 september 2017
Mijn zoon is nu 13 jaar en is druk bezig met de pubertijd. Hij zegt dat hij er erg tegen op ziet. Liever niet groot wil worden want dan moet hij bij ons weg. En hij vertelde laatst dat hij zo bang is dat als hij een puber is hij niet meer van ons houdt!
Beter gezegd ik heb al gemerkt dat veel er over praten en geen enkele vraag raar vinden veel angst en onduidelijkheid weg neemt.
Best wel lastig om je kind zo te zien worstelen.
A - 20 september 2017
Mijn dochter is nu twintig en we hebben veel verdriet ervaren tijdens opgroeien van mijn dochter maar we wisten pas later dat autisme hieronder speelde. Diagnose is pas laat gesteld. Somberheid, depressie waren eerste signalen. Vastlopen op school. De middelbare school periode is een hele moeilijke tijd geweest. Omdat de wereld zo onduidelijk is ontwikkelde ze ook een eetstoornis. Vanaf elf jaar tot nu zijn we aan het zoeken naar juiste begeleiding. Wat had ik graag eerder geweten dat ze autisme had, dan hadden we haar beter kunnen begeleiden en was ze misschien niet zo vast gelopen…
Daniella - 26 juli 2017
Ik ben de moeder van een 13-jarig meisje met asperger. Het lijkt alsof de periode van puberen nog meer het autisme naar boven brengt. Ze is nr 4 van in totaal 5 kinderen, dus het is niet zo dat ik niet weet wat puberen is. Momenteel is het probleem: verbaal geweld, experimenteren met seks (filmpjes maken etc), en een gebrekkige hygiΓ¨ne. Ik ben daarnaast zeer recent gescheiden van haar vader die ook aan deze aandoening lijdt, en inmiddels woont ze 70% van de tijd bij haar vader. Dat vind ik heel naar en moeilijk, maar ik moet eerlijk toegeven dat ik het zelf niet goed aankan. Bij het minste of geringste ontsteekt ze in grote woede en begint een scheldpartij. De woorden die ze daarbij gebruikt zijn verschrikkelijk (k…hoer, k….wijf etc). Ik kan daar niet tegen; ook al omdat ik 25 jaar lang dit soort vernederingen van haar vader heb moeten slikken en mijn zelfbeeld nogal wat schade heeft opgelopen. Bij scheldpartijen en fysiek geweld van haar kant was de reactie van mijn ex steevast: je zult het er zelf wel naar gemaakt hebben.
Is er iemand die hier ervaring mee heeft en wellicht ook oplossingen?
Nb: hulpverlening is uit den boze, want dat vindt mijn ex niet nodig (het kind doet niets verkeerd) en hij vertrouwt hulpverleners niet.
Bianca - 25 juni 2017
Inderdaad met een zoon van 12 is het de lastige vraag, wat kan hij niet en wat wil hij niet… hij is slim genoeg om hier ook “gebruik” van te maken, wat de zoektocht niet gemakkelijker maakt.
maria - 5 januari 2017
Onze zoon van 16 zit in zijn examenjaar en heeft weinig vertrouwen in zijn kunnen,hij denkt dat hij de examens niet zal halen dus geeft het nu maar op ,er komt een leuke vervolgopleiding maar nu hij wat proefexamens heeft gedaan die niet voldoende waren denkt hij dat de vervolgopleidng (ICT)ook wel te moeilijk zal zijn ,hij is de afgelopen jaar met hangen en wurgen over gegaan omdat de vakken weinig boeiend zijn en er bijna geen motivatie lijkt te zijn,aan zijn intelligentie ligt het niet ,hoe krijg ik hem gemotiveerd
Nina - 7 april 2017
Hallo Maria,
Ik herken waar jou zoon mee worstelt. Zelf ben ik 2 jaar geleden gediagnosticeerd met ASS en altijd erg onzeker geweest over mijn eigen kunnen. Ondertussen weet ik vanuit tests dat ik veel intelligenter ben dan iemand ooit had gedacht. Toch koos ik er voor om als volwassen vrouw een opleiding te gaan volgen van een niveau lager dan intellectueel haalbaar voor mij. Dit heb ik gedaan om te voorkomen dat ik overprikkeld zou raken en is erg geslaagd geweest (letterlijk, ben geslaagd!). Ik heb de opleiding op een positieve manier kunnen volgen en halen. Wanneer ik er voor kies om alsnog een niveau hoger te gaan doen, ben ik voorbereid.. Het kost me alleen wat meer tijd, zoals de meeste dingen in mijn leven π
Ik ben nu trots op mezelf, mijn diploma en Γ‘lle positiviteit die ik uit de opleiding heb kunnen halen omdat ik niet hoefde te ‘zwemmen’.
maria - 5 januari 2017
Onze zoon van 16 zit in zijn examenjaar en heeft weinig vertrouwen in zijn kunnen,hij denkt dat hij de examnes niet zal halen dus geeft het nu maar op ,er komt een leuke vervolgopleiding maar nu hij wat proefexamens heeft gedaan die niet voldoende waren denkt hij dat de vervolgopleidng (ICT)ook wel te moeilijk zal zijn ,hij is de afgelopen jaar met hangen en wurgen over gegaan omdat de vakken weinig boeiend zijn en er bijna geen motivatie lijkt te zijn,aan zijn intelligentie ligt het niet ,hoe krijg ik hem gemotiveerd
Joke - 3 januari 2017
Mijn dochter van 16 heeft ASS. Ze had altijd al last van woede aanvallen, maar nu is het verergerd. Inderdaad, beter niet persoonlijk nemen. Maar door haar scheldwoorden ben ik toch wel gekwetst. Ze heeft een tweeling zus, zonder Ass, en die lijdt er ook onder. Op dit moment is het zo erg dat ik toch wel therapie overweeg. De woede uitbarstingen gaan altijd samen met stress. Uiteraard heb ik daar begrip voor, maar ik ben ook maar een mens!
carola - 23 december 2016
Onze 12 jarige zoon heeft asperger met hyperactiviteit en nu de puberteit de kop opsteekt komt daar de Gilles de la Tourette ook om de hoek kijken. Voor de G.dl.T heeft hij altijd aanleg gehad maar dat kon hij goed onder controle houden, nu niet meer… Vandaag januari gaat hij beginnen met psycho educatie om zijn woedeaanvallen onder controle te leren houden, deze zijn heel erg frequent geworden de laatste maanden, maar ook om zich te leren uiten en contacten te leren leggen. In zijn hart is het een ontzettend lieve jongen, hij snapt zijn eigen gedrag echter niet, ik hoop dat er met de psycho educatie voor hemzelf duidelijkheid komt! Volgend jaar gaat hij naar het SVO, hij zit nu ook op cluster 4, het reguliere voortgezet onderwijs zou hij niet redden. Het doet zo’n pijn om je kind zo te zien worstelen met zichzelf, hij wil zo graag met als ieder ander zijn… Aan de andere kant boeit het hem echter ook totaal niet hoe anderen over hem denken! Ik houd mij altijd maar voor dat het fases zijn, ook onze kinderen komen er wel in deze maatschappij, zolang wij maar achter ze blijven staan en waar nodig de hand rijken!
Nasira - 19 december 2016
Zo herkenbaar. sinds een paar weken diagnose gekregen.
Siene - 20 november 2016
Onze zoon van 13 met Asperger zit met de gedachtes dat hij liever een meisje zou willen zijn. Is dit dan het stukje kopieergedrag dat goed voelt voor hem? Moeten we dit serieus nemen, of ligt het bij autisme en hormonen van de pubertijd nog ingewikkelder in elkaar en weet je gewoon niet meer wie je bent? Zit echt met handen in het haar…
Siene - 20 november 2016
Onze zoon van 13 zit met de gedachtes dat hij liever een meisje zou willen zijn. Is dit dan het stukje kopieergedrag dat goed voelt voor hem? Moeten we dit serieus nemen, of ligt het bij autisme en hormonen van de pubertijd nog ingewikkelder in elkaar en weet je gewoon niet meer wie je bent? Zit echt met handen in het haar…
Romy - 3 oktober 2016
Mijn 20 jarige zoon, die een lichte vorm van autisme heeft maar altijd blij, vrolijk, sociaal, lief en een enorme passie voor voetbal heeft met name Feyenoord, is zo op zoek naar een “vriendschap” met een leeftijdsgenoot waarmee hij naar voetbalwedstrijden kan gaan en/of iets kan gaan drinken of gewoon iets gezelligs kan gaan doen. Ondanks zijn vrolijkheid is hij eenzaam.
Wie herkent dit en is ook op zoek naar een maatje voor zijn kind in de omgeving van Rotterdam, laat het me weten en dan kunnen we ze beiden aan een een maatje helpen!
linda - 12 juni 2016
Mijn zoon van 14 belt steeds 112 uit nieuwsgierigheid zegt hij. Of doet telefoon onder kraan om te kijken of dat kan. Doet hij het nog? Hij wil weten of er iets ergs gebeurt? Soms komt dat door een stem zegt hij. Hij kijkt veel you tube filmpjes. Wat kan ik doen?
inge - 3 maart 2016
Hallo, mijn dochter van 19 heeft Asperger en ADD. En erg veel last van pureren. Nu staat ze op de wachtlijst voor begeleid wonen maar dat duur erg lang. Ik weet niet hoelang we dit nog kunnen volhouden. Voor Ons Maar Ook Voor haarzelf Is het beter als ze uit huis gaat. Het begeleid wonen is gekoppeld aan haar opleiding. Ik ben echt bang voor de periode daarna. Dan zou ze weer terug naar huis moeten. En eigenlijk weet ik ook niet waar ze geplaatst zou kunnen worden.
Ankie - 13 december 2015
Mijn zoon heeft klassiek autisme. Tot een jaar of 10,11 ging het redelijk, hij zat wel op speciaal onderwijs, maar volgde gewoon de lessen en kwam uit op niveau groep 7 voor rekenen en niveau groep 8 voor taal.
Maar het werd steeds problematischer.
Wat we ook van hem vroegen, niets ging meer. Met de vraag:” Wat kunnen we nog van hen vragen” is hij met 12 jaar opgenomen bij Triversum. Na 9 maanden kwam het schokkende resultaat: Eigenlijk is alles teveel voor hem, sociaal emotioneel is het een peuter, ga maar op nul zitten. En het beste zou zijn om hem uit huis te plaatsen. Nu woont hij sinds een jaar op Noorderhaven en daardoor loopt de rest van het gezin weer, maar met mijn jongste zoon gaat het steeds slechter. Puberteit, verhuizing naar een instelling en sinds 1 november weer een verhuizing binnen de instelling, met veel veranderingen, dat maakt dat hij zich heel onveilig voelt. Komt bij de puberteit, die ook veel veranderingen geven, zo durft hij nu niet meer hardop te praten, omdat zijn stem veranderd is. Het is echt om wanhopig van te worden. Vanmiddag waren we even bij hem op bezoek, had hij net een half uur liggen gillen op bed, omdat hij last had van de geluiden. Hij wil niet van zijn kamer afkomen op de groep, want er zijn teveel nieuwe kinderen. Voor de interne verhuizing was zijn groep apart van de logeerkinderen, nu is dat samengevoegd, met als resultaat dat het in het weekend drukker is dan normaal.Eerder waren de weekenden dat hij op de groep bleef juist lekker rustig, soms was hij met nog een ander kind. Nu zijn er elk weekend een aantal kinderen extra. Het is heel zwaar om je kind zo achteruit te zien gaan. Het liefst heb ik hem weer thuis, maar dat kan niet, omdat dan zijn andere broer met autisme weer de dupe wordt. WAT KAN IK DOEN VOOR HEM?
Jonneke Koekhoven - 13 januari 2016
Beste Ankie, het is geen makkelijke periode voor jullie, wat een verhaal! Het is wel herkenbaar en wat jij schrijft klopt; het zijn veel dingen bij elkaar; verhuizen, pubertijd, nieuwe kinderen en laat staan alle emoties die komen kijken bij een uithuis plaatsing bij alle partijen. Daarnaast was de periode dat je mij schreef ook een hele drukke periode. December is altijd vol met indrukken die maar moeilijk te verwerken zijn voor deze kids. Hoe gaat het nu met hem? Het is een gecompliceerd verhaal waarop ik jou nu niet één passend advies kan geven, maar als je behoefte hebt aan een gesprek kan je me altijd contacten via koekie.info@gmail.com
Reina - 4 november 2017
Hoi Ankie, jouw verhaal komt mij heel erg bekend voor. Onze dochter is 17 en vanaf haar 6de jaar kreeg zij de diagnose PDDNOS. Sinds een jaar of 5 is dat bijgesteld in klassiek autisme met ADHD. Op de lagere school (speciaal onderwijs) is het altijd goed gegaan en hadden wij haar “in de hand”. Wel hebben wij altijd hulpverlening gehad om te leren omgaan met autisme. Vanaf speciaal voortgezet onderwijs ging het slechter. Ze zat op een school die meer bezig was met overleven (ze zaten op het randje van failisement) dan dat ze met de kinderen bezig hielden. Ze is toen naar een andere school gegaan en dat tweede jaar ging echt super, ondanks dat ze erg faalangstig is. Vanaf het derde jaar ging het bergafwaarts met haar. De school voerde een andere leermethode in waardoor ze11!! lessen op een dag had, dus ieder half uur wisselingen. Ze werd opstandig, kwam in contact met verkeerde kinderen en begon weg te lopen. Ook de school wist niet meer wat ze met haar aan moesten. Ze is daardoor bijna een half jaar thuis geweest. Uiteindelijk is ze weer naar een andere school gegaan waar ze drie dagen in de week naar toel ging, maar dat ging ook niet helemaal goed. Ondertussen was bekend geworden dat ze extreem faalangstig is en hierdoor niet in staat was om alle lessen te volgen. Ze liep ook vaak weg van de lessen, maar kwam uiteindelijk wel weer terug. Toch bleven de problemen zich opstapelen en we wisten niet meer of het nu aan de puberteit of autisme lag. Ze werd erg grof in de mond en ze dreigde of bedreigde mensen. Ze zegt ook dingen die je echt niet hoort te zeggen, omdat ze je flink in de problemen kan brengen. Denk dan bijv. aan het hardop dingen zeggen die discriminerend zijn of vloeken. Ook heeft ze totaal geen benul van het feit dat je een diploma moet halen wil je later werk kunnen vinden, dat er gewerkt moet worden om je eigen later te kunnen onderhouden. Vriendschappen onderhouden is ook zo’n dingetje. Als haar “vrienden” iets doen wat haar niet zint dan stoot ze ze keihard af. Ze hoeft ook maar 1x iemand gezien te hebben en dat is dan al een vriend. Social media is ook een ramp voor haar, aan de ene kant gelooft ze alles en aan de andere kant ook weer niet. Ze voegt ook mensen toe die ze helemaal niet kent, maar die hebben dan bijv. mooi haar!! Nu zit ze voor 9 maanden in het Leo Kannerhuis, maar ook daar gaat het niet goed. En we hadden zo gehoopt dat ze op deze plek nog iets bijgebracht kon worden, maar niet dus. Van ons neemt ze ook niks aan, wat wij haar ook proberen uit te leggen. Zij weet het allemaal beter. Communiceren is iets wat ze dus niet kan. Wij vragen ons ook al jaren af hoever onze dochter nog kan “groeien” en wat wij nog van haar kunnen verwachten. Helaas hebben wij hier tot op heden nog geen antwoord op gehad en zie haar toekomst erg somber in. Qua leeftijd is ze 17 en wil ze meedoen met leeftijdsgenootjes, maar ondertussen is het een kind met het gedrag van een 6-jarige. Mijn doel is te proberen om haar begeleid te laten wonen, maar ik betwijfel of dat ooit gaat lukken. Ik vind het echt zwaar om haar om mij heen te hebben en tegelijkertijd ben ik zo verdrietig om hoe het met haar gaat. Ik zou zo graag een plekje voor haar willen vinden waar zij zich op haar gemak voelt en waar niets moet en alles mag (bij wijze van spreken).
fennedailylife - 3 december 2015
handig artikel ik heb zelf PDD-NOS op mijn eigen blog hier meer over
https://justmydailylifeblog.wordpress.com/
Heb je misschien nog tips om beter met mijn autisme om te gaan?
alvast bedankt
Jonneke Koekhoven - 13 januari 2016
Bedankt voor het delen van jouw blog, leuk om te lezen!
Anne-Marie - 6 augustus 2015
#Kaatje, ik herken veel in jouw verhaal. Vooral t zelfbepalend gedrag en het deel waarin je beschrijft dat hij het zelf niet problematisch vindt. Misschien ook een mooi onderwerp voor een blog: zelfbepalend gedrag.
Want eigenlijk willen we toch dat ze zelf bepalen, uiteindelijk? Dat ze onafhankelijk denken en handelen? Binnen kaders….. (en daar zit de kneep, denk ik.)
Kaatje - 23 juli 2015
Mijn puberzoon..bijna 15…heeft autisme en ADHD..officieel ook LVG..al geloof ik daar niet erg in, omdat hij op het gebied van spelling en rekenen met Cito testen op vwo niveau scoort. Hij doet nu echter SVO op vmbo BBL niveau. Hier is hij dit jaar uitgevallen..snel boos/overprikkelt enz..hij reageert dan met zichzelf opsluiten en weglopen van school.
Dit gedrag had hij al als peuter..School is altijd moeilijk geweest..niet zo zeer cognitief, maar vooral het moeten, het stilzitten..dingen moeten leren die hij niet logisch vind enz..,hij is zeer zelfbepalend en gaat over grenzen…
Tot nu toe had ik nog enigszins grip op hem, maar nu zet hij zich af tegen mij. Heel natuurlijk, maar ook gevaarlijk, omdat hij wel iemand nodig heeft die hem de wereld uitlegd.. En hem een beetje stuurt…
Nu heeft hij sinds kort een begeleider( die hopelijk mijn taak overneemt) net afgestudeerd, sph, veel ervaring met autisme, enz…klinkt ideaal…Mijn zoon is twee keer met hem weggeweest en het klikt best wel! Nu komt hij toch met allerlei vragen..waarom heeft hij een begeleider nodig? Wat gaat hij hem leren dan? moeilijke vragen, omdat mijn zoon ondanks psycho educatie e.d. Nog steeds geen inzicht heeft in zijn eigen problemen…”de hele wereld is gek, behalve hij” Op school zitten”rare kinderen” …terwijl ze op school vinden dat hij een van de moeilijkste is..ze vinden het moeilijk hem te begeleiden..hebben eigenlijk geen oplossing voor hem..evt.opname…, maar thuis gaat het juist goed..hij heeft vrienden, gaat vissen, chillen, enz…
Naar mijn mening is dit ook belangrijk! Juist de omgang met deze “gewone jongeren” laat hem zien hoe anderen situaties aanpakken/doen.. Daarbij vind ik dat hij het beste leert in een vertrouwde, veilige omgeving!
Opname is voor mij dus geen optie, maar hoe maak ik hem duidelijk dat hij toch echt iemand nodig heeft die hem helpt met moeilijke dingen..Hij zet zich op dit moment erg af tegen mij! Ik ben net gescheiden en het contact met zijn zijn vader gaat erg moeizaam. Mijn zoon lijkt erg op zijn vader..dus die twee botsen heel erg! Dat contact gaat alleen goed als het oppervlakkig blijft! Zelfs dan botst het door wederzijds onbegrip.
zelf wil ik hem graag loslaten, vandaar ook mijn zoektocht naar een goede begeleider..helaas snapt mijn zoon het “waarom” dus niet. Hij schaamt zich voor zijn vrienden..zou dus liever nu al stoppen met zijn begeleider!
Hij heeft nu een half jaar thuisgezeten
van school, is gelukkig zelf nu weer gemotiveerd om het te proberen, wil graag net als anderen naar school..is er zelf ook van overtuigd dat het nu wel goed gaat. Dit is al een pluspunt..motivatie van binnenuit…
De ervaring leert echter dat hij bij veel dingen veel begeleiding nodig heeft!
Harriet - 20 februari 2017
Wow, in heel veel vlakker herken ik jouw verhaal! ik ben benieuwd hoe het nu gaat?
Cora Smits - 20 november 2017
Het lijkt alsof je mijn zoon beschrijft! Ik zou zo graag van je horen of je tips voor me hebt? Gelukkig is mijn zoon nog niet uitgevallen op school maar dat is n kwestie van tijd. Van tweetalig VWO is hij, vanwege n advies naar aanleiding van een hulpvraag van school, nu naar VSO HAVO gegaan. Maar hij vindt het er vreselijk. Al die “rare” kinderen… Pfff Hoe kan ik hem helpen???
Anoniem - 17 juni 2015
Hoi, ik heb een puber van 20 met een licht verstandelijke beperking. Met een boosheidstrap of wat dan ook, kan ik echt niet aankomen. Hij is zeer faalangstig en zodra er eisen aan hem gesteld worden of hij verantwoordelijkheid ergens voor moet nemen, is hij boos en blijft dit dagen of zelfs een week hangen (altijd zo geweest overigens) Dit was op school ook al zo en nu hij klaar is met school lopen we er weer tegen aan nu hij theorie voor rijles moet leren. Hij wil het graag halen, maar als er eisen aan het leren gesteld worden, is hij boos en blijft hij boos. Wij proberen positief te blijven en hem steeds maar weer te helpen, maar weten eigenlijk niet hoe hiermee om te gaan. Wat kan hem helpen? wat kan ons helpen?
Jonneke Koekhoven - 19 juni 2015
Hoi, de trap is inderdaad ook gericht op kinderen. Jongvolwassenen en volwassenen zullen hier minder enthousiast op reageren :-). De boosheid komt voort uit de faalangst en is denk ik vooral een schreeuw om hulp. Het is moeilijk om met weinig informatie een goed advies te geven aangezien ik uw zoon niet ken. U kunt altijd contact opnemen om te zien of we iets voor elkaar kunnen betekenen.
Wendy Hooyberghs - 26 mei 2015
Hoi, dit is iets waar ook wij iets mee zijn. We merken regelmatig dat onze zoon ons heel hard nodig heeft, maar regelmatig zet hij zich af tegenover ons. Jens is ondertussen bijna 11. Hij en ik (mama) hebben een hechte band en ik merk ook dat hij af en toe “anders” reageert. Hij wordt sneller boos en probeert af en toe uit tot waar hij kan gaan.
Ook voor onze jongste zoon is dit wel interessant. Hij is nog niet in behandeling, maar we zijn ervan overtuigd dat ook hij ASS heeft. Hij laat zich inderdaad leiden door wat hij anderen ziet doen: op school, op tv, elders. Het lijkt dat hij altijd interessant wil doen, maar hij doet dit niet bewust. Hij is ondertussen nog maar 8, maar ik ben er al wel bang voor dat hij zich later op een minder positieve manier kan laten beΓ―nvloeden. Hij doet vaak zo stoer om erbij te horen, anders vinden ze hem flauw, denkt hij zelf…
Ik zal in ieder geval jouw tips van hierboven meenemen naar de toekomst toe! (Blij dat er zo’n blog bestaat waar we meer tips uithalen π ).
Jonneke Koekhoven - 31 mei 2015
Beste Wendy, bedankt voor jouw uitgebreide bericht! De boosheid en het anders reageren horen helemaal bij de pubertijd. Het ‘erbij willen horen’ is ook heel normaal, maar je moet inderdaad goed in de gaten houden dat hij zich niet op een negatieve manier laat beΓ―nvloeden. Voor kinderen met ASS kan het moeilijk zijn te zien wat wel en niet goed is, dit komt door een trage gewetensontwikkeling. Begeleiding is hierbij erg belangrijk!
Annick - 25 mei 2015
Hoi, hoe werkt een boosheidsplan of gevoelsthermometer. eventueel een tip voor volgende keer, Autisme en boosheid.!
Jonneke Koekhoven - 25 mei 2015
Beste Annick, een boosheidsplan of gevoelsthermometer kan je het beste samen maken op het moment dat het kind/de puber in een goede bui is. Ik zal binnenkort een voorbeeld ervan op de website zetten! Je schrijft met elkaar verschillende emoties op bijv.: blij, geΓ―rriteerd, boos, woedend. Dan schrijf je op waar je dat bij de verschillende emoties aan kunt zien en wat het kind op dat moment nodig heeft van anderen. Bijv.: “Boos: ik kijk boos, ik verhef mijn stem, ik kan niet meer logisch nadenken. Ik wil graag dat anderen mij met rust laten en ik wil naar mijn kamer.” Het kind kan dan zelf bijv. met een knijper aangeven waar in de thermometer hij/zij zit, dan weten alle andere gezinsleden wat ze op dat moment met hem/haar kunnen doen.
Merel - 19 september 2017
Je kan je kind laten opschrijven wanneer het goed gaat enzo aan de hand van kleuren
Maaike - 25 mei 2015
Wauw, wat duidelijk geschreven, hier kan ik wat mee. Het geeft me weer handvaten.
Jonneke Koekhoven - 25 mei 2015
Hoi Maaike, bedankt voor je berichtje! Het is fijn om te horen wat mensen ervan vinden!