Structuur-bij-kinderen-met-autisme-Stappenplan-bij-het-aanleren-van-nieuwe-taken.jpg

Structuur bij kinderen met autisme – Stappenplan bij het aanleren van nieuwe taken

Autisme en opruimen is een veelgelezen blog op KOEKIE. Zelf vind ik opruimen heerlijk, net als het maken van stappenplannen en aanbrengen van structuur, maar dat is dan ook mijn werk! Net als misschien wel de meerderheid van alle kinderen, vinden mijn kinderen het stom om op te ruimen.

Dit blog is geschreven door Marleen Gondelach van Marleen Brengt Structuur. Je kunt meer over Marleen lezen op haar persoonlijke pagina.

 

Weerstand tegen een nieuwe taak

‘Waarom zou ik dat moeten opruimen?’ ‘Ik ga het echt niet doen hoor.’ Het is niet zo makkelijk om mijn kinderen iets op te laten ruimen. Vroeger als kind vond ik opruimen ook totaal onbelangrijk, maar als ik van mijn ouders de taak kreeg om elke maandag mijn kamer op te ruimen, dan deed ik dat gewoon even snel, omdat ik er dan vanaf was en vooral ook wist hoe ik dat moest doen.

Een gesprek met mijn kinderen over bijvoorbeeld opruimen, moet ik goed voorbereiden en bij mijzelf veel tijd en geduld reserveren. De meeste energie gaat zitten in het gesprek vooraf: waarom en hoe het moet gebeuren. Want daar zit de meeste weerstand en boosheid van de kinderen, niet zozeer in het uitvoeren zelf.

Voor mijn kinderen met autisme is het nodig om te werken met een stappenplan. Hoe ik dat doe, leg ik uit aan de hand van het opruimen van het vuurwerk.

Ik kan óók kiezen voor de strijd aangaan, afdwingen dat het moet (en dat doe ik ook heus wel eens, als het geduld er bij mij even niet is), maar dat zorgt er eigenlijk altijd voor dat het grote ruzie wordt in huis en de strijd en frustraties nog lang blijven doorsudderen bij de jongens en bij mij. Dus ik kies dan liever voor mijn stappenplan.

 

De voordelen van structuur bij kinderen met autisme

In een eerder blog heb ik de voordelen van structuur bij kinderen met autisme uitgelicht. Die is handig om eerst nog even te lezen voordat je hier verder leest. Want bij het introduceren van een nieuwe taak, afspraak of vaardigheid kan er flink wat weerstand van je kinderen komen. Dat komt omdat ze het zich nog eigen moeten maken. Die weerstand kan jou wel behoorlijk demotiveren of frustreren. Het helpt door de voordelen en tips dan nog een keer goed door te lezen om moed te houden om door te gaan.

 

Het stappenplan

Ik werk volgens een vast stappenplan om een nieuwe taak, afspraak of vaardigheid aan te leren. Kijk vooral goed naar je eigen kind en pas de stappen daarop aan. Ik werk hier een voorbeeld uit aan de hand van het opruimen van vuurwerk dat ze op oudjaarsavond hebben afgestoken.

 

Stap 1. Ik kondig de taak aan

Ik zeg in de ochtend: ‘Jongens, vandaag gaan jullie vuurwerk afsteken. Vuurwerk opruimen hoort daarbij. Dat gaan we morgen doen. Ik geef er niet teveel woorden aan. Hoe we het gaan doen, bespreken we morgen (zie stap 5: het gesprek).

 

Stap 2. Ik geef tijd

Ik luister naar de reacties, naar de vragen, naar de weerstand. Ik luister alleen, laat merken dat ik het hoor en bij een vraag geef ik antwoord. Zoon #1: ‘Dat ga ik echt niet doen hoor.’. Ik: ‘Hmhm.’ Zoon #2: ‘Ja doei.’ Ik: ‘Doei, doei.’

 

Stap 3. Ik begrens

Als het gesprek te lang doorgaat (dat bepaal je uiteraard zelf als ouder), dan ga ik begrenzen. In dit geval bleef het gesprek hierbij. Maar, mocht je kind doorgaan met verzet, of dingen zeggen die je niet prettig vindt, dan hierbij een voorbeeld wat ik doe. Zoon: ‘Ik ga dat dus echt niet doen hè, dat je het nog even echt weet! Jij beslist dat dus mooi niet.’ Ik: ‘Jij vindt vuurwerk afsteken leuk, maar het opruimen wil je niet doen. Ik heb je gehoord en nu weet ik het. Nou, vertel eens: welk vuurwerk ga je vandaag als eerste afsteken denk je?’

 

Stap 4.  Ik noteer de weerstand

Dat is ook het mooie van de vooraankondiging: je kunt al horen hoe je kind er in eerste instantie op reageert. Je kind voelt zich gehoord en gezien en dat is ontzettend belangrijk voor de verbinding tussen elkaar en het succes met elkaar. Want uiteindelijk doe je dit toch echt samen!

 

Stap 5. Het gesprek over het hoe en het waarom

Ontbijt, 1 januari. Ik: ‘Jongens, na het ontbijt gaan we het vuurwerk opruimen.’ Zoon #1: ‘Dat ga ik echt niet doen hoor.’ Zoon #2 knikt instemmend. Ik: ‘O. Maar wie moet het dan opruimen?’ Zoon #2: ‘Jij.’ Ik: ‘Ik ruim het niet alleen op, maar ik wil wel mee helpen opruimen.’ Zoon #1: ‘Ik ga niet opruimen hoor, Rutte doet het maar.’ Huh, Rutte?

Ik merk aan mijzelf dat mijn hartslag iets begint te versnellen. Ik voel irritatie opkomen. In de tijd dat we dit gesprek voeren, had het al opgeruimd kunnen zijn. En waarom zou ik het moeten opruimen? Ik vind het ook best brutaal hoe er gepraat wordt. Ik zeg tegen mijzelf: ‘Marleen, rustig blijven. Dit is onderdeel van het leerproces. Ga verder met onderzoeken wat ze bedoelen en maak het niet persoonlijk.’

Ik blijf doorvragen op alle reacties die er komen en ik hoor veel waardevolle informatie en de kinderen voelen zich gehoord. Het verzet tegen het opruimen lijkt zo goed als verdwenen.

 

Boekentip:

Stap 6. Het uitvoeren van de taak

Tijdens het gesprek spraken we af om buiten samen te kijken welk vuurwerk er opgeruimd moet worden, want hoe ziet het er eigenlijk ontploft uit? Herkennen we nog wel ons eigen  vuurwerk of ruimen we straks vuurwerk van anderen op? Dit waren allemaal dingen die in stap 5 weerstand opriepen.

Daarna begint zoon #1 gelijk met opruimen en stopt wat hij opraapt in de vuilniszak. Hij zegt: ‘Ik ben klaar, de rest is voor jullie en wil al naar binnen lopen.’ Zoon #2 zegt weer dat hij niets wil opruimen (oorzaak: zijn sokken zitten niet lekker en dat irriteert hem). Ik zeg: ‘Je broer zag ik ongeveer 10 dingen in de vuilniszak stoppen, zoek jij er ook 10, zoek ik er ook 10 en dan kijken we of we klaar zijn en dan kan je weer naar binnen en je sokken uit doen.’

Hij begint gelijk, zoekt vuurwerk bij elkaar en hij roept dan blij: ‘Ik heb er 12!’ Zoon #1 zoekt er zonder mijn aansporing ook nog een paar bij. En dan is het op een paar stukjes na die ik nog snel in de zak mik, alweer klaar. Ik roep: ‘Kijk eens, helemaal opgeruimd alweer, bedankt jongens!’ Ik zie opluchting bij mijn kinderen en ik voel het ook.

We lopen terug naar binnen en zoon #2 vraagt: ‘Mogen we nog even gamen?’ Ik zeg: ‘Ja, dat mag.’ 2 dolgelukkige jongens stormen naar boven.

 

Stap 7. Ik vier het succes!

En ik? Ik ben trots. We zijn in totaal nog geen 3 minuten buiten geweest en toen was het vuurwerk al opgeruimd. De voorbereiding duurde minimaal 10 x zo lang. En wat was het leerzaam, voor ons allemaal.

 

Tips

Een aantal tips nog even op een rij:

  • Ga niet in verzet met je kind. Je kind leert daar niets van en het verbreekt de verbinding tussen jou en je kind. De kans op succes is dan ook minder groot.
  • Maak het niet persoonlijk. Je kind gaat in de weerstand, maar niet tegen jou en wel tegen de (nieuwe) situatie. Als je je niet persoonlijk aangesproken voelt, dan is het makkelijker om rustig en kalm te blijven tijdens het gesprek en uitvoeren van de taak.
  • Visualiseer de stappen. De visualisatie was in dit geval het bekijken van het vuurwerk buiten hoe het eruit ziet als het ontploft is.
  • Vier je successen. Heeft je kind uiteindelijk iets opgeruimd? Dan heeft je kind iets geleerd en dat is mede aan jou te danken. Wees trots op je eigen aanpak en jouw geduld!

 

Verder lezen?

Lees ook deze twee blogs over kinderen met autisme en structuur:

 

Gebruik jij een stappenplan? Hoe werkt dat voor jullie? Herken je het tegen jezelf inpraten van moed? Heb jij nog tips of aanvullingen, dan lezen we het heel graag onder dit blog!

KOEKIE Autisme Poster en uitdeel kaarten voor meer kennis en begrip voor autisme! Om op te hangen op scholen, thuis, bij verenigingen, in wachtkamers of om uit te delen aan vrienden en familie

Klik hier voor meer info!

 

WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen!

Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik (Jonneke Koekhoven) maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!

KOEKIE Autisme BegeleidingStructuur bij kinderen met autisme – Stappenplan bij het aanleren van nieuwe taken

Join the conversation

* Checkbox GDPR is verplicht

*

Ik ga akkoord met het privacybeleid van KOEKIE Autisme Begeleiding