Eindelijk! Een nieuwe serie KOEKIE blogs! Vandaag over autisme en de zomertijd en wintertijd. Wat is de tijd snel gegaan, mijn laatste blog over autisme en de feestdagen schreef ik in november 2015. Ik was toen 3 maanden zwanger en ik heb me daarna volledig gericht op de zwangerschap, bevalling en eerste maanden van Nino’s leventje. Hij is nu 10 maanden en ik kan niet wachten om weer te bloggen, mijn kennis te delen en nóg meer mensen te bereiken!

Op de Facebookpagina van KOEKIE hebben jullie ook kunnen zien dat ik weer actief ben. Wat ben ik ontzettend trots op onze Facebook volgers. Er wordt veel geliked, gedeeld en bovenal: er wordt altijd met veel respect gereageerd op elkaar. Voor het schrijven van de blogs kan ik altijd input gebruiken van jullie: voorbeelden, tips, ervaringen, vragen etc. Hoe meer input van jullie kant, hoe vollediger de blogs!

Deze week heb ik via de verschillende Social Media aan jullie gevraagd hoe jullie en de kinderen het verzetten van de klok ervaren. Ik kreeg daarop veel positieve reacties; gelukkig wordt het door veel van jullie niet ervaren als een groot probleem. Toch waren er ook een aantal mensen die opzoek zijn gegaan naar creatieve oplossingen om de overgang zo min mogelijk te merken. Ik waardeer de betrokkenheid en in dit blog komen enkele van jullie ervaringen naar voren.

Waarom zomertijd en wintertijd?

“Eindelijk! Bíjna zomertijd ? Dat wordt wennen even. De ochtend is natuurlijk super…maar als je dan 19.30 naar bed moet… is het eigenlijk nog maar 18.30. Reden om weer lastig in slaap te vallen. Maarja… dat is het iedere avond eigenlijk al. Hoe dan ook….de wintertijd mogen ze van mij wel afschaffen”.

Alhoewel er al meerdere keren plannen en ideeën waren over de invoering van de zomer- en wintertijd, is het in Nederland pas écht ingevoerd in 1977. Inmiddels hebben alle landen in Europa zomer- en wintertijd, in maart gaat de klok een uur vooruit en in oktober gaat de klok een uur achteruit. De wintertijd is eigenlijk de échte tijd en de belangrijkste reden dat we een zomertijd hebben is energiebesparing. ’s Ochtends komt in de zomermaanden de zon eerder op, maar als we dan nog slapen gaat dat daglicht ‘verloren’.

Als we de klok een uur vooruit zetten starten onze dagen dus iets dichterbij het opkomen van de zon en hebben we ’s avonds langer profijt van het daglicht.

Wat doen de zomertijd en wintertijd met je biologische klok?

Door de zomertijd en wintertijd raakt onze biologische klok in de war. Zelfs als het maar om één uurtje gaat. Eigenlijk is het best slecht voor onze gezondheid, want het gaat ín tegen de natuur. In onze hersenen worden allerlei (hormonale) processen geregeld die ervoor zorgen dat we op de ‘juiste momenten’ wakker zijn, honger hebben, naar het toilet moeten, slapen etc. Wanneer we geen klok zouden hebben en geen verplichtingen, zouden onze hersenen alles regelen en zouden we precies gaan slapen en wakker worden op de meest gezonde manier. Denk maar eens aan de vakantie. Qanneer we iets minder hoeven te voldoen aan verplichte tijden kan je beter uitrusten!

Deze biologische klok wordt vooral geregeld door licht en donker en duurt 24 uur. Wanneer we de klok verzetten en dus meer of minder licht ervaren op een dag raakt onze biologische klok in de war. Eigenlijk heeft ieder mens hier (ongemerkt) ‘last’ van. Niet iedereen weet dat bijvoorbeeld een ochtendhumeur of dat vele gapen of het moeilijk uit bed kunnen komen komt doordat de zomer- of wintertijd is ingegaan. Als je je hier bewust van bent, kun je je biologische klok een handje helpen. Als volwassenen kunnen we onze kinderen ook een beetje helpen iets sneller aan het nieuwe ritme te wennen.

Boekentip:

Waarom hebben kinderen (met autisme) last van de omschakeling?

Ineens is het zover: je mag als kind een uurtje korter of langer slapen. Maar kinderen volgen, nog veel meer dan volwassenen, hun biologische klok. Voor hen is het de eerste dagen meestal geen feestje dat ze een uurtje langer kunnen slapen. Ze krijgen op de gewoonlijke tijd trek in ontbijt en worden gewekt door hun honger. Of in de zomertijd, wanneer ze naar bed moeten en eigenlijk nog niet moe zijn.

Kinderen met autisme zouden wat extra last kunnen hebben van de omschakeling, aangezien zij vaak baat hebben bij een vast ritme. Daarnaast is het ook iets ‘vaags’, de omschakeling. Je voelt dat er iets anders is, maar het is heel lastig te begrijpen wat dat nu precies veroorzaakt. De overgang van de zomer- naar de wintertijd ervaren de meesten mensen als de meest lastige omschakeling. Aan de volgende verschijnselen kun je merken dat je kind (met autisme) last heeft van de omschakeling.

Van wintertijd naar zomertijd

• Kids zijn een beetje uit hun doen
• ‘Laat’ moe zijn en willen opblijven
• Moeilijk in slaap komen
• Lastig uit bed komen ’s ochtends
• Sneller overprikkeld zijn
• In de omschakeling naar de zomer worden kinderen vaak drukker
• Eetlust kan in de war zijn, vaak krijgen kinderen honger op abnormale tijden

Van zomertijd naar wintertijd

• Vroeg moe zijn, gapen en naar bed willen
• Op de nieuwe bedtijd over de slaap heen zijn en ‘vervelend’ worden
• Eetlust kan in de war zijn, vaak krijgen de kinderen honger op abnormale tijden
• Kinderen kunnen een beetje down worden
• Sommige kinderen vertonen zelfs depressieve klachten
• Concentratie van de kinderen kan de eerste dagen laag zijn
• Vroeg wakker worden

Langzaam verzetten van de tijd

Een oplossing die vaak genoemd werd in de reacties is het langzaam verzetten van de tijd.

“Wij beginnen al een week vooraf en schuiven iedere keer al een minuut of 10 met de bedtijd. Tegen de tijd dat de klok echt verzet wordt merken ze er niets meer van!”

“Wij doen het zaterdags overdag al……dan kan ze alvast wennen. ….en dit werkt tot nu toe altijd prima.”

“4 dagen van tevoren de klok een kwartier verzetten zodat ze aan de nieuwe tijd wennen. Dus etenstijd en bedtijd wordt langzaam aangepast.. Gaat hier erg goed.”

Tips voor de zomertijd

In eerste instantie is het belangrijk dat je je bewust bent van het feit dat kinderen uit hun doen raken van de omschakeling. Sneller overprikkeld, minder zin in eten of juist heel veel honger, heel moe of heel hyperactief. Als je je hier bewust van bent en het gedrag met die informatie in je achterhoofd relativeert wordt de omschakeling voor iedereen fijner.

Sommige ouders van kinderen met autisme kiezen ervoor om de omschakeling duidelijk uit te leggen. Het is dan handig hierbij een tekening te maken. Heb je behoefte aan een voorbeeldtekening hiervan, laat dat weten in een bericht onder dit blog, bij genoeg vraag zullen we een duidelijke uitleg tekenen). Andere ouders kiezen er juist voor het niet uit te leggen en het stilletjes te laten gebeuren. Als ouder ken je je kind het beste en weet je wat het beste zal werken. Maak hierin een duidelijke keuze voor jezelf.

Zomertijd: de klok gaat een uur naar voren, kinderen zijn ’s avonds later moe en kunnen ’s ochtends slechter uit bed komen.

• Begin de maandag ervoor al met de eet- en bedtijden langzaam te verzetten; iedere dag een tien minuutjes eerder, zo kunnen de kinderen er langzaam aan kunnen wennen.
• Laat de kinderen zodra ze wakker zijn direct even buitenspelen of maak samen even een korte wandeling, zodat ze goed wakker zijn.
• Doe ’s ochtends direct de gordijnen open, zodat het daglicht naar binnen komt.
• Gordijnen ver voor het naar bed gaan sluiten.
• Een uur voor het slapen geen beeldschermen meer aan.
• Doe voor het slapen iets dat rustgevend werkt zoals samen muziek luisteren of warme melk drinken.
• Gordijnen die compleet verduisteren, kunnen een oplossing zijn tegen het licht ’s avonds.
• Volg de normale bedrituelen strikt, vooral de eerste dagen na de omschakeling.

Tips voor de wintertijd

Wintertijd: De klok gaat een uur achteruit, kinderen zijn ’s avonds moeilijk wakker te houden en kunnen erg vroeg wakker worden.

• Begin de maandag ervoor al met de eet- en bedtijden langzaam te verzetten; iedere dag een tien minuutjes later, zo kunnen de kinderen er langzaam aan kunnen wennen.
• Er bestaan speciale lichtwekkers die er ’s ochtends voor zorgen dat het langzaam ‘natuurlijk’ licht wordt in de kamer, ipv direct het felle licht van de lamp. Dit kan depressieve gevoelens tegen gaan.
• Laat ’s avonds de lichten zo lang mogelijk aan, zodat er niet te vroeg melatonine wordt aangemaakt.
• Zet een klokje naast het bed van je kind en spreek af toelaat hij/zij uit bed mag. Leg iets te lezen of spelen neer voor het uurtje dat gevuld moet worden in bed.
• Volg de normale bedrituelen strikt, vooral de eerste dagen na de omschakeling.
• Verduister gordijnen helpen kinderen ’s ochtends iets langer te slapen.

“Hier sowieso al ernstige slaapproblemen en klok verzetten is een extra negatieve impuls. Al moet ik zeggen: zomertijd gaat beter dan wintertijd. Wintertijd pakken ze soms helemaal niet op. Dus dan zijn we blij dat het zomertijd wordt en we voor ons gevoel in de ochtend op kunnen staan hihi. Ons dochtertje heeft een ernstige vorm van autisme en een verstandelijke beperking. Voorbereiden of uitleggen is bijna niet mogelijk. Hoe dan ermee om te gaan? Wij bewegen maar zoveel mogelijk mee, maar vermoeiend is het wel…”

Iedereen kind is anders en zal ook anders reageren. Sommige kinderen blijven het hele jaar door gewoon lekker hun eigen klok volgen en zullen bijvoorbeeld in de zomer altijd moeite hebben met in slaap vallen of in de winter altijd vroeg wakker zijn. Hopelijk helpen bovenstaande tips iets om de kids toch in hun ritme te kunnen houden.

Hebben jullie nog aanvullingen?

Hoe gaan jullie en de kinderen om met de omschakeling? Hebben jullie nog aanvullingen? Zijn jullie een voor- of tegenstander van het verzetten van de klok? Laat het weten in een reactie!

Liken en delen jullie dit blog over autisme en de zomertijd en wintertijd ook voor meer begrip? Alvast bedankt!

WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen!

Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik (Jonneke Koekhoven) maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!